T E R U G B L I K

Hoe pakken we het samen leven en samen wonen anders aan? Wat zorgt voor échte, duurzame verbinding? Hoe draagt rust en verstilling bij aan meer begrip en constructieve dialoog in gemeenschappen?

Meer en meer mensen kiezen voor gemeenschappelijk wonen of ‘samenhuizen’. Het opzetten van een samenhuisproject is vaak een lang proces. Omgaan met uiteenlopende belangen is complex. Focus op praktische aspecten is belangrijk, maar blijkt vaak onvoldoende. Goedbedoelde initiatieven lopen na verloop van tijd soms vast door een gebrek aan gedeelde bezieling, heldere visie en duidelijke afspraken. Er is nood aan een ruimer perspectief en passende vaardigheden om met verschillen en moeilijkheden om te gaan.

De Waerbeke Conferentie 2025 ging dieper in op deze kwestie en reikte sleutels aan voor de kunst van het samenleven. Deze ‘Sleutels voor verbinding’ zijn zeker niet alleen inzetbaar in samenhuis-projecten, ze zijn een waardevolle tool voor elk community initiatief. Ze kunnen helpen om een basis te leggen voor geïnspireerd en geëngageerd samen leven en samen werken. Vanuit stilte kunnen we ruimte geven aan de uitdagende spanningsvelden die we tegenkomen in het samenleven.

Jac Hielema & Damaris Matthijsen van het Nederlandse initiatief ‘Economy Transformers’ lieten ons ervaringsgewijs kennismaken met de ‘Sleutels voor verbinding’.

BIJDRAGEN

Welkom

Waerbeke vzw & Samenhuizen vzw

Welkomstwoord & inleiding door Gerolf T’Hooft (Waerbeke).

Over de kunst van het samenleven

Jac Hielema (Economy Transformers)

Jac is altijd op zoek geweest naar antwoorden op levensvragen en de problemen op wereldschaal. Hij studeerde tropische cultuurtechniek om de scherpe tegenstelling tussen arm en rijk beter te begrijpen. Daarna verdiepte hij zich in filosofie en psychologie. Vanuit een open levendig denken en waarnemen, verdiept Jac zich in het geldsysteem, maatschappelijke vormen en de mens als schepper van de samenleving. Hij startte de opleiding ‘Samenlevenskunst’ binnen Economy Transformers, een broedplaats voor een nieuwe economie en is auteur van het boek ‘Het vierde scenario’.

Hij laat ons kennismaken met de vier scenario’s waarbinnen mensen zichzelf wereldwijd organiseren en in Europa in het bijzonder. Om van daaruit naar het wenselijke scenario te komen, waarbinnen gemeenschappelijk wonen en bottom-up initiatieven een antwoord zijn.

Muzikaal intermezzo

Verrassende bijdrage van Marjolein Gerets en Naomi Behaeghel, twee Brugse fagottisten.

Vrij, Gelijk & Samen – een oefening

Damaris Matthijsen (Economy Transformers)

Damaris is oprichter van Economy Transformers en auteur van het boek ‘Vrij, Gelijk en Samenleven, Wegwijzer naar een mens- en Aardewaardige samenleving’. Ze is docent en begeleidt organisaties en gemeenschappen bij concrete transformatievragen rondom eigendom, samenwerken en kapitaal, vanuit haar verlangen een samenleving te creëren waarin al het leven plek heeft en van waarde is.

Damaris neemt ons mee in een inspirerende plenaire oefening zodat je een beleving van Vrij, Gelijk & Samen krijgt als basis voor toekomst gericht samenleven. Daarna introduceert zij een belangrijke tool: de zes ‘Sleutels voor verbinding’ (Ik ben, Relatie, Eigendom, Waarde, Aarde en Organisatie). De zes sleutels zijn een lens waardoor je naar elke gemeenschap kan kijken en de samenwerking kloppend kunt krijgen. Op elk van de sleutels een uitgangspunt formuleren maakt de gemeenschappelijke intentie – de Bron – helder.

Aan de slag met Sleutels voor verbinding

WORKSHOP 1 – Sleutel IK BEN en Sleutel WAARDE

Wat leeft er werkelijk in mij? Wat zich vanuit mijn ‘Ik ben’ de wereld in bewegen? In deze workshop nemen we stilte als vertrekpunt om verbinding te maken met de kern van onszelf, onze ‘Ik Ben’. Van daaruit verkennen we wat onze unieke waarde is: wat hebben wij werkelijk te brengen? We doen een oefening in waarnemen, in luisteren naar wat zich in het moment aandient. Niet wat ‘moet’ of ‘hoort’, maar wat klopt van binnenuit. Wat ik waarneem, wat ik voel, wat ik wil, dáár begint het scheppen.

WORKSHOP 2 – Sleutel EIGENDOM

Wat betekent het om iets ‘van mij’ te noemen? In deze workshop onderzoeken we in stilte onze verhouding tot eigendom. Niet als bezit, maar als verantwoordelijkheid. We maken ruimte om waar te nemen: wat is werkelijk van mij? Wat draag ik, wat verzorg ik, wat wil vanuit mijn Ik ben vorm krijgen? We doen een oefening waarin we kijken naar de manier waarop we met onze ervaringen, ideeën en middelen omgaan, en hoe we eigenaarschap kunnen nemen zonder te willen bezitten.

WORKSHOP 3 – Sleutel AARDE

De Aarde leert ons over het leven dood leven principe. En over het niet voort haasten vanuit urgentie maar durven van binnen uit te leven in ons eigen tempo en op onze eigen tijd. Wanneer het voor ons lente geworden is. Stilte om te kunnen luisteren en verbinding te maken met onszelf en de ander. Met het diepe weten over wat de volgende stap is. Stilte om verbinding te maken met onze eigen bron en wellicht de bron van het initiatief. In deze workshop eren en verdiepen we de stilte in de samenwerking in het licht van de zes sleutels

WORKSHOP 4 – Sleutel RELATIE en Sleutel ORGANISATIE

Welke vorm van communicatie draagt bij aan de verbinding met elkaar, wanneer kunnen we de ander werkelijk horen en wat vraagt helder spreken van ons? We doen een vrij, gelijk, samen oefening in stilte.

Damaris introduceert verder de besluitvormingsmethode ‘initiatief en raadpleging’. Deze vorm garandeert blijvend plezier in de samenwerking en ook hier hoort een belevingsoefening bij.