Altijd vakantie? Beheer je aandacht voor meer vitaliteit, niet je tijd

Nu de vakantieperiode voor de meesten van ons achter de rug is, verschijnen in de bladen talloze tips voor het verlengen van ons vakantiegevoel of het vermijden van ‘vakantie-blues’. IDEWE, een dienst voor preventie en bescherming op het werk, concludeert uit haar onderzoek dat acht op de tien werknemers bij het hervatten van het werk last hebben van ‘vakantie-blues’. Hun advies luidt: langzaam beginnen, bewust nagenieten en vakantieverhalen uitwisselen met collega’s. Daarmee blijft de vakantie-mind-set behouden bij de overgang naar het werk.

Volgende vakantie of nu?

De positieve ervaringen van verlof komen opvallend overeen met de eerste periode op een nieuwe werkplek: plezier in activiteiten, nieuwe ontmoetingen, uitdagingen, ontdekkingen, benutten van eigen vermogen. Drukte, chaos, onzekerheid en andere spannende ervaringen kunnen ons zowel op verlof als op het werk uitputten en dan veranderen de positieve ervaringen in negatieve. Hoe kunnen we dit voorkomen? Niet iedereen is bereid of in staat te veranderen van werk. Seth Godin suggereerde daarom enigszins provocerend: “In plaats van je af te vragen wanneer je volgende vakantie is, zou je misschien een leven kunnen opzetten waaraan je niet wilt ontsnappen.” Misschien is een verandering van werk ook helemaal niet nodig als we onze collega’s, klanten en verantwoordelijkheden met andere ogen leren bekijken. Hoe? Met aandacht, met dezelfde ‘nieuwe ogen’ als waarmee we tijdens het verlof de onbekende dingen om ons heen waarnemen. Kenmerkend voor dit soort kijken is een gevoel van verwondering en het herkennen van het waardevolle van het huidige moment: pluk de dag, telkens opnieuw.

Tijd, aandacht, energie

Tijdens verlof zien we de wereld om ons heen met andere ogen: we nemen dingen waar die op een drukke werkdag meestal aan onze aandacht ontsnappen. Wat als we op het werk niet alleen onze tijd, maar ook onze aandacht zouden managen? Kortom, hoe bereiken we dat positieve ervaringen van verlof onderdeel van onze levensstijl worden? Met aandacht! Hoe kunnen we onze aandacht handhaven onder omstandigheden die een beroep doen op onze veerkracht en energie? Door interval! Dit betekent dat we periodes van inspanning en ontspanning afwisselen. Niet alleen door de werkperiode te onderbreken met vakantie of verlof. Maar voortdurend: wekelijks, dagelijks. Best in een ritme van 90 minuten stevig doorwerken en 15 minuten volledig chillen: slack, ruimte, pauze, niente. Ons lichaam en ons brein zijn niet gemaakt voor een marathon op een bureaustoel, een urenlange autorit of andere eenzijdige handelingen. Als we geen rekening houden met het natuurlijk ritme zoeken lichaam en geest uitvluchten. De concentratie neemt af, de spieren verkrampen, we zoeken afleiding in social media, rommelen tussen de papieren, snoepen, multitasking etcetera.

Échte pauze

Met de moderne media hebben we onze mogelijkheden uitgebreid om afgeleid te geraken zonder zelfs maar te beseffen dat we ‘off task’ zijn. ‘On task’ is heel eenvoudig het afronden van een taak die we gekozen hebben te voltooien. Als we daarin worden gestoord hebben we omschakeltijd nodig en zelfs hersteltijd als de aard van de storing mentaal of emotioneel teveel energie vereiste. Zulke onderbrekingen zijn incidenteel heel normaal, het wordt pas een energie-lek als we toelaten dat we regelmatig van onze gekozen taak afwijken – veroorzaakt door anderen óf door ons zelf.
Aandacht managen in plaats van tijd – zoals we ervaren tijdens verlof – is dus heel zinvol tijdens het werk. Dan kunnen we niet alleen focussen op het produceren van resultaat, maar ook beter verbonden zijn met onze creatie. De energie die nodig is om te werken komt deels terug in de vorm van genoegen over het resultaat. Mits we aandacht daarvoor hebben. Gewoon even stoppen en waarnemen. Tussendoor échte pauze helpt ons energie te herstellen. Tom Rath, auteur van How Full is Your Bucket?, deelt zijn eigen ervaring met rustpauzes: “Tegengesteld aan wat ik dacht, maakt regelmatig pauzeren mij creatiever en productiever. Pauzes overslaan daarentegen is vermoeiend en een bron van stress.”

Wedstrijd om aandacht

In dit verband is de missie van Tristan Harris interessant. Tot 2016 was hij werkzaam bij Google als ‘design ethicus’. Op basis van zijn inzichten zette hij zich nadien in voor het beter op elkaar afstemmen van technologie en mensen, onder andere via zijn stichting ‘Time Well Spent’. Doel is om techbedrijven te ondersteunen om devices zo vorm te geven dat ze de menselijke behoeften het beste dienen in plaats van ons te betrekken in “een wedstrijd om aandacht”. Met een Stanford University-achtergrond in computerwetenschappen met specialisatie in ‘Human computer interaction’ en jarenlange ervaring binnen o.a. Google kan hij weten waarover hij spreekt als hij stelt: “Onthoud: focus bepaalt de kwaliteit van je leven. Geen focus betekent geen controle over je aandacht. Geen aandacht betekent frustratie. We weten allemaal waartoe frustratie leidt. Begin je aandacht te beheren. Niet je tijd.” Aandachtig door het leven gaan is altijd momenten ervaren die lijken op verlof. Manage je aandacht en energie, bescherm en vergroot je vitaliteit, zorg dat jij en je team duurzaam productief en creatief worden en blijven.
Verlof combineren met een heilzaam ritme van inspanning en ontspanning? Niets nieuws – als we het ruim 2000 jaar oude advies van Marcus Aurelius lezen: “Mensen zoeken rustplekken op het land, aan de kust of in de bergen. Er is geen betere plek om ons vredig en probleemloos terug te trekken dan in uw eigen geest. Geef uzelf voortdurend rustpauzes en vernieuw uzelf.” Vitale mensen maken vitale organisaties én ze zijn thuis vitaal. Aangenaam!